«شیفتگان مرگ»؛ رمانی از خودکشی برای سوسیالیسم شکست‌خورده شوروی

می‌دانم بیشتر مردم در شب دست به خودکشی می زنند... در تنهایی و سکوت... آدمی در شب به آن تاریکی‌ای که می‌خواهد به آن فرو برود نزدیک‌تر است. خواب خیلی شبیه مرگ است... من همیشه فکر می‌کردم آدم‌هایی که روز را دوست دارند بیش از کسانی که شب را دوست دارند، علاقه‌مند به زندگی هستند... ولی با تمام این توصیف‌ها من صبح دست به این کار زدم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

..

فکر می‌کردم که با مرگم می‌توانم جلوی آنها را بگیرم و نگذارم بروند. فکر می‌کردم با این کارم می‌توانم نجاتشان بدهم. شوهرم و پسرم را می‌گویم. آنها می‌خواهند به آنجا بروند و انتقام بگیرند، می‌خواهند بروند آدم بکشند (...) کشورم، برایم کشوری بیگانه شده، شهرم، شهری دیگر و مردمانم هم برایم غریبه شده اند... (ص.۷۵)

سیویتلانا الکسیویچ در سال ۱۹۴۸ از مادری اوکراینی و پدری اهل بلاروس متولد شد. این نویسنده و روزنامه‌نگار در سال ۲۰۱۵ به دلیل آنچه  آکادمی سوئد روایات چندصدایی، که مظهر محنت و شجاعت در روزگار معاصر ما خواند، شایسته دریافت جایزه نوبل ادبیات شد. او نخستین نویسنده بلاروسی برنده نوبل ادبیات است و پیشتر در سال ۲۰۱۳ برنده جوایزی همچون جایزه صلح کتاب‌فروشان آلمان و جایزه مدیسی نیز شده‌ بود.

او بیش از هر چیز یک پژوهشگر-نویسنده است و لقب «آرشیو حافظه» را دارد. نویسندگان بسیاری به عواقب سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فروپاشی شوروی در ۲۵ دسامبر ۱۹۹۱ پرداختند اما تنها این نویسنده تاثیر این واقعه بر روح و روان مردم این کشور پهناور را توصیف کرد. او به شوروی سابق سفر کرد و سراغ افرادی را گرفت که پس از فروپاشی یا اندکی قبل از آن دست به خودکشی زدند. اگر زنده مانده بودند با خودشان و در غیر اینصورت با یکی از نزدیکانشان مصاحبه کرد که نتیجه آن کتابی شد که در سال ۱۹۹۳ با نام شیفتگان مرگ منتشر شد.

آلکسیویچ که در ایران با آثاری چون جنگ چهره زنانه ندارد و زمان دست دوم شناخته شد، دانش آموخته روزنامه‌نگاری از دانشگاه ملی بلاروس است. او مدتی در فرانسه و آلمان زندگی کرد و سرانجام به کشورش بازگشت. آثار او حاصل ساعت ها مصاحبه با افرادی است که حادثه یا رویداد مهمی را گذرانده اند. او نخستین روزنامه‌نگار در ۵۰ سال گذشته است که برای ادبیات مستند جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد.

او برای اثر جنجالی زمان دست دوم به سراغ مردمی رفت که در نظام زیستی سوسیالیستی باورهای خود را بر آب رفته دیدند و پس از آن در نظام دموکراتیک جمهوری فدراتیو شاهد حلول دیگرگونه نمادها و متفکران و مدیران شکل‌دهنده به ساختار زیستی سوسیالیستی در قامتی دیگر بودند. او برای نوشتن این کتاب هشت سال سفر کرد. به شهرهای مختلف روسیه رفت، مردم را دید و پای صحبت آنها نشست تا سرانجام در قالب این کتاب به روایتی رنج‌نامه‌گون از زندگی و زیست آنها دست پیدا کرد.

منتقدان، آثار ادبی او را سرشار از بازتاب روحیهٔ شهروندان روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانند و نگاه انسانی حاکم بر آثارش چنان تأثیرگذار بود که به زبان‌های مختلفی از جمله انگلیسی فرانسه و آلمانی ترجمه شد.

شیفتگان مرگ به‌گونه‌ای ادامه زمان دست دوم است. این کتاب به طور مشخص به ۲۲ مورد خودکشی پرداخته است که درباره آنها در کتاب قبلی خود به آنها نپرداخته و طرح موضوع نیز نکرده است به ویژه اینکه خود وی اذعان داشت برخی افراد در سال ۱۹۹۳ که وی در تدارک تالیف کتاب نخست بوده، حاضر به گفت‌وگو با وی نشده‌اند و پس از تدوین کتاب با وی تماس و ابراز تمایل به گفت‌وگو می‌کنند.

در بخشی از این کتاب میخوانیم:

ولی من زمانی متفاوت و آدم‌هایی متفاوت را به یاد دارم... ما محاصره شده بودیم. رئیس بخش سیاسی دستور داد: «به خودتان شلیک کنید!» یک روز آفتابی بود و خورشید به شدت می‌تابید... ولی فرمان استالینی هم وجود داشت: «سرباز شوروی اسیر نمی‌شود. فقط خائنین تسلیم می‌شوند...» من جایی را برای شلیک به خودم انتخاب کردم. یادم است یک درخت بلوط پیر بود و کنارش نهال بلوطی دیگر. من شاخه بالایی نهال را نوازشی کردم و با خودم گفتم: «این درخت رشد می کند و هیچ کس نخواهد دانست زمانی یک نفر به بالای آن دستی زده است». رئیس بخش سیاسی، فردی میان سال بود و اهل جایی در اوکراین... نگاهی به ما جوانان انداخت، کلاهش را برداشت و به سر خودش شلیک کرد. قبل از شلیک به ما گفت: «بچه ها ، شما به زندگی تان ادامه بدهید!». (ص.۱۶۳)

شیفتگان مرگ را شهرام همت‌زاده عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی برای نخستین باز از روسی ترجمه و انتشارات کتاب نیستان این کتاب را در ۲۵۲ صفحه و شمارگان ۸۰۰ نسخه روانه بازار کتاب کرده است.

برچسب‌ها اتحاد جماهیر شوروی جایزه نوبل نشر نیستان کتاب ترجمه کتاب

منبع: ایرنا

کلیدواژه: اتحاد جماهیر شوروی جایزه نوبل نشر نیستان اتحاد جماهیر شوروی جایزه نوبل نشر نیستان کتاب ترجمه کتاب اخبار کنکور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۰۲۳۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پروژه آزوریان؛ تلاش سیا برای سرقت زیردریایی هسته ای شوروی(+تصاویر)

عصر ایران؛ مجله تصویری سلاح - در سال 1974، کشتی هیوز گلومار اکسپلورر (Hughes Glomar Explorer) با طول 189 متر توجه بسیاری را به خود جلب کرد. گفته می شود این کشتی ویژه معدن کاری در اعماق دریا زاییده فکر میلیاردر هاوارد هیوز و یکی از بزرگترین نمونه ها در نوع خود بود.

کشتی گلومار به اندازه ای بزرگ بود که امکان عبور از کانال پاناما را نداشت. اما این اندازه کشتی نبود که توجهات را به سوی آن جلب کرد، بلکه ماموریتش بود. گلومار قرار بود کاری غیر قابل تصور را انجام داده و سنگ های حاوی منگنز را درست از کف اقیانوس استخراج کند.

هنگامی که کشتی گلومار در پهنه وسیع اقیانوس به سمت اتحاد جماهیر شوروی حرکت کرد، توجه مردم – از جمله اعضای ناوگان سرخ – به سوی آن جلب شد. زمانی که کشتی های شوروی گلومار را زیر نظر داشتند، هیچ سرنخی از ماموریت واقعی آن نداشتند.

در واقع، تعداد کمی از آن خبر داشتند.

داستانی پوششی برای رسیدن به زیردریایی غرق شده شوروی

کشتی معدن کاری در واقع بخشی از تلاش برای استخراج سنگ های منگنز از کف اقیانوس نبود و تنها یک داستان پوششی بود. در واقع، گلومار در یک ماموریت مخفی سی آی ای (سیا) به نام "پروژه آزوریان" (Project Azorian) شرکت داشت.

هدف؟ استفاده از یک سامانه هیدرولیک داخلی مخفی در کشتی برای فرستادن پنجه ای به عمق 5029 متری اعماق اقیانوس آرام و بالا کشیدن یک زیردریایی هسته ای گمشده شوروی بود. تصور می شد این زیردریایی حاوی موشک های بالستیک مجهز به سلاح هسته ای و اسرار ناگفته جنگ سرد است.

داستان پوششی فوق العاده پیچیده بود و برای انجام چنین کاری باید یک حلقه رازداری بسیار کوچک حفظ می شد.

جرقه چنین ماموریتی با غرق شدن زیردریایی هسته ای کی-129 شوروی در سال 1968 شکل گرفت. برای نیروهای اطلاعاتی آمریکا مشخص شده بود که مقامات شوروی از محل دقیق غرق شدن این زیردریایی کلاس گلف 2 آگاه نیستند، زیرا دو ماه را صرف جستجویی بی نتیجه برای یافتن زیردریایی و 98 خدمه آن کرده بودند. اما به لطف ردیابی آکوستیک پیچیده، آمریکا تصویر واضحی از محل غرق شدن زیردریایی داشت. شش سال طول می کشد تا آمریکا ماموریتی را طراحی کرده، تجهیزات لازم را ساخته، و کشتی گلومار را به سمت محل مورد نظر روانه کند تا تلاشی مخفیانه برای بالا کشیدن زیردریایی از کف اقیانوس انجام شود.

سطح جزئیات بسیار باورنکردنی است. همه چیز به گونه ای طراحی شده بود تا هدف نهایی از ماموریت آشکار نشود و داستان چیز دیگری به نظر برسد.

همکاری سی آی ای با میلیاردر هاوارد هیوز

در ژوییه 1969، کار واقعی آغاز شد. با حمایت ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، سی آی ای از هاوارد هیوز برای ساخت یک کشتی معدن کاری بسیار بزرگ و فرستادن آن به اقیانوس آرام در جستجوی سنگ های منگنز کمک گرفت. سپس، بین سال های 1971 و 1972 ساخت کشتی هیوز گلومار اکسپلورر به نمایش گذاشته شد. مقالات منتشر شده در نشریات تجاری، همه چیز از محل کشتی سازی در چستر، پنسیلوانیا تا عبور کشتی معدن کاری از تنگه ماژلان در آمریکای جنوبی را پوشش می دادند. عبور از تنگه ماژلان به دلیل اندازه بزرگ کشتی و عدم امکان عبور از کانال پاناما صورت گرفت.

سطح جزئیات، اندازه عملیات و جسورانه بودن آن بسیار باورنکردنی بود. سال ها کار صبورانه در این زمینه انجام شده بود. این نمونه ای از انجام یک بازی طولانی است. تعداد مواردی که باید مد نظر قرار گرفته و به آنها فکر می شد، باورنکردنی بود. خطرات نیز زیاد بود و آمریکا اساسا قصد سرقت یک زیردریایی شوروی از کف اقیانوس را داشت.

تا اکتبر 1970، مهندسان سی آی ای و پیمانکاران مورد تایید دولت تنها راه برای بلند کردن زیردریایی را یک وینچ قدرتمند نصب شده روی یک کشتی به طور خاص اصلاح شده تعیین کردند. ساخت گلومار به دلیل اندازه آن به ماشین آلات به طور خاص طراحی شده نیاز داشت. شکل نهایی کشتی شبیه یک دریک حفاری نفت بود، اما نمونه ای که شامل یک جرثقیل انتقال لوله، دو پایه حوض نشینی بلند، مکانیزم گرفتن پنجه مانند و یک بخش مرکزی به نام "استخر ماه" با درهایی برای باز و بسته شدن حفره کف بود.

کشتی گلومار برای کارهای آماده سازی پیش از ماموریت راهی لانگ بیچ، کالیفرنیا شد. این شامل بارگیری 24 ون حاوی تجهیزات محرمانه برای ماموریت در یک بارج بود. بارج در تاریکی شب به زیر آب رفت و تجهیزات بارگیری شد. لوله کشی فولادی و ابزار پنجه مانند که می توانست از زیر شکم کشتی پایین بیاید نیز از طریق استخر ماه وارد کشتی شد. این اقدامات برای دور ماندن کل فرایند از چشم های کنجکاو روی کشتی های مجاور یا ماهواره های شوروی صورت گرفت.

تلاش برای بالا کشیدن مخفیانه زیردریایی غرق شده شوروی

پس از آماده شدن برای حرکت، کشتی گلومار به سمت محل غرق شدن زیردریایی شوروی راهی شد و در 4 ژوییه 1974 به مقصد رسید. سپس، نزدیک به 200 خدمه کشتی گلومار هفته ها را در یک ماموریت بازیابی سپری کرده و در نهایت روی محل دقیق لاشه زیردریایی قرار گرفتند. ابزار گرفتن پنجه مانند به سوی هدف نهایی پایین فرستاده شد.

این در شرایطی بود که کشتی های شوروی نیز خدمه کشتی گلومار را زیر نظر داشتند. یک سند ویرایش شده سی آی ای نشان می دهد که دستور آماده باش برای انهدام اضطراری اجزا حساس در صورت تلاش نیروهای شوروی برای سوار شدن به کشتی و به خطر افتادن ماموریت داده شده بود.

خدمه کشتی ابزار گرفتن را به سمت زیردریایی غرق شده روانه کردند و پس از رسیدن به کف اقیانوس، بدنه زیردریایی را در بر گرفت. زیردریایی شوروی به آرامی و پیوسته از کف اقیانوس به بالا کشیده می شد.

تقریبا در نیمه راه بازگشت به سطح – حدود 2743 متر از کف قیانوس – بدنه زیردریایی از هم پاشید و یک قسمت 30 متری از جلوی آن دوباره به کف اقیانوس سقوط کرد. خدمه به فعالیت خود ادامه دادند و بخشی از زیردریایی کی-129 را به داخل کشتی گلومار کشیدند.

در آگوست 1974، خدمه کشتی گلومار بخشی از زیردریایی بازیابی شده را برای بررسی به هاوایی بردند. محتویات دقیق پروژه آزوریان از حالت محرمانه خارج نشده است، اگرچه به گفته سی آی ای شش جسد به طور رسمی در دریا دفن شدند.

افشای ارتباط سی آی ای با کشتی گلومار

پروژه آزوریان برنامه بزرگ خود را به پایان نرسانده بود و تنها بخشی از تلاش را تکمیل کرد. با آغاز برنامه ها برای ماموریت دوم، هدف اصلی گلومار شروع به آشکار شدن کرد.

در یک رویداد نامرتبط، دزدان به دفتر هیوز در لس آنجلس دستبرد زده و به اسناد محرمانه ای دست یافتند که این بازرگان و کشتی گلومار را به سی آی ای مرتبط می کرد. تلاش هایی برای جلوگیری از انتشار این خبر صورت گرفت. اما در فوریه 1975 شرایط تغییر کرد و لس آنجلس تایمز ارتباط بین سی آی ای با کشتی گلومار افشا کرد. در نتیجه، محرمانه بودن ماموریت از بین رفت. این موجب شد تا دولت جرالد فورد، رئیس جمهور وقت آمریکا، از انجام هر گونه ماموریت دیگری پرهیز کند. سی آی ای نیز عبارت معروف "نه می توان تایید کرد و نه رد کرد" را ارائه کرد.

اگرچه پروژه آزوریان نتوانست اهداف اصلی اطلاعاتی خود را برآورده کند، اما سازمان سیا عملیات را یکی از بزرگترین پیروزی‌های اطلاعاتی دوران جنگ سرد ارزیابی کرد. پروژه آزوریان هنوز یک شگفتی مهندسی است، که فناوری استخراج از اعماق اقیانوس‌ها و فناوری بارگیری سنگین را پیشرفت داده است.

پس از آن، گلومار یک زندگی کمتر مخفیانه را دنبال کرد و پیش از اینکه سال ها بدون استفاده بماند، در چند سفر معدن کاری اقیانوسی شرکت داشت. در دهه ۱۹۹۰، یک شرکت نفتی این کشتی را با نام اکسپلورر GSF بازسازی کرد تا برای حفاری نفت و اکتشاف در عمق دریاها استفاده شود. در نهایت، این کشتی در سال ۲۰۱۵ در چین اسقاط شد.

یکی از وسایلی که راهی قبرستان قراضه ها نشد، یک تخته عرشه بود که در دهه 1970 از گلومار بیرون کشیده شد. سی آی ای قصد داشت آن را به عنوان یادگاری از حمایت ریچارد نیکسون از ماموریت به وی اهدا کند، اما پیش از این اقدام، نیکسون استعفا داد. تخته همراه با برخی اقلام مرتبط با کشتی گلومار اکنون در موزه قرار دارد و نمادی از ماموریتی است که هرگز به طور کامل به نتیجه نرسید.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: کشتی جنگی بشقاب پرنده ای؛ عجیب ترین پروژه نیروی دریایی امپراتوری روسیه!(+تصاویر)